پايان نامه ارزيابي عملكرد شركتهاي تعاوني شهرستان رشت با استفاده از مدل تحليل پوششي داده ها (DEA)
پايان نامه ارزيابي عملكرد شركتهاي تعاوني شهرستان رشت با استفاده از مدل تحليل پوششي داده ها (DEA) |
![]() |
دسته بندي | مديريت |
فرمت فايل | doc |
حجم فايل | 1938 كيلو بايت |
تعداد صفحات فايل | 161 |
پايان نامه ارزيابي عملكرد شركتهاي تعاوني شهرستان رشت با استفاده از مدل تحليل پوششي داده ها (DEA)
چكيده
يكي از دغدغه هاي مديران سازمان ها، آگاهي آنها از عملكرد سيستم هاي تحت مديريت آنهاست. هدف اصلي اين تحقيق، يافتن مقادير كارايي هر يك از شركت هاي تعاوني شهرستان رشت و شناسايي دلايل ناكارايي شركت هاي تعاوني مورد بررسي با استفاده از تكنيك تحليل پوششي داده ها مي باشد. در نهايت درصدد ارائه راهكارهاي منطقي بهبود عملكرد شركت هاي تعاوني و ارائه استراتژي مناسب با استفاده از اين تكنيك هستيم.
كارايي هر يك از واحدهاي شركت هاي تعاوني به عنوان متغير وابسته و شاخص هاي ورودي و خروجي به عنوان متغيرهاي مستقل در نظر گرفته مي شوند.
كليد واژگان: تحليل پوشش داده ها (DEA)، كارايي، ارزيابي عملكرد، رتبه بندي، ترازنامه
مقدمه
امروزه به دليل پيچيدگي هاي فزاينده محيطي، محدوديت منابع و امكانات توليد و رشد سريع هزينه ها موضوع افزايش كارايي و بهره وري كليه مؤسسات، كانون توجه مديران قرار داده و ضرورت كاربرد اصول علمي و مديريتي را در اين بخش توجيه مي كند. يكي از مهم ترين اين اصول اندازه گيري كارايي است. ارزيابي عملكرد و متعاقب آن رتبه بندي واحدهاي سازماني به صورت روش هاي سنتي با استفاده از نسبت هاي مالي و شاخص هاي مالي رايج صورت ميپذيرد كه اين امر مسئله ارزيابي عملكرد را به چالش واداشته است.تحليل پوششي دادهها تكنيكي است كه از كليه مشاهدات گردآوري شده براي اندازهگيري كارايي استفاده ميكند در واقع اين روش با استفاده همزمان از چندين ورودي و چندين خروجي برخلاف روشهاي سنتي هر كدام از مشاهدات را در مقايسه مرز كارا بهينه ميكند(مهرگان، 1383).
بخشي از متن
تعريف واژه ها و اصطلاحات
• عملكرد:
عملكرد به چگونگي انجام وظايف و فعاليت ها و نتايج حاصله از آنها اطلاق مي شود (انوار رستمي، حسيني و آذر، 1384).
- · ارزيابي عملكرد:
ارزيابي عملكرد فرآيندي است كه همه سازمان ها بايد آن را انجام دهند، آنها ممكن است اين كار را به صورت كاملاً سيستماتيك و يا خيلي سريع و خاص انجام دهند ولي به هر حال براي بهبود عملكرد بايد به آن توجه كنند (Parker, 2000).
- · تحليل پوششي داده ها[1]:
تحليل پوششي داده يك مدل برنامه ريزي رياضي به كار گرفته شده براي داده هاي مشاهده است كه روش جديدي براي تخمين تجربي مرز كارايي را همچون تابع توليد فراهم مي سازد كه پايه اقتصاد مدرن مي باشد. از آنجا كه روش هاي موجود ارزيابي عملكرد از روش هاي تجربي بوده و همه فاكتورهاي مربوط به كارايي را در بر نمي گيرد (به عنوان مثال اكثر روش ها فقط ستاده هاي سازمان را ملاك قرار داده و كمتر به مقايسه نسبت ستاده ها به نهادههاي واحد مي پردازند، كه به موجب آن اتلاف منابع در واحدهايي كه سطح ستاده هاي آنها بالاست، كمتر مورد توجه قرار مي گيرد). در اين تحقيق، از روش تحليلي پوششي داده ها كه يك روش علمي و ناپارامتري است و به مقايسه نسبت ستاده ها به داده ها مي پردازد، استفاده شده است. (قرباني، 1383).
• كارايي[2]:
بيانگر اين مفهوم است كه يك سازمان به چه نحوي از منابع خود در راستاي توليد نسبت به بهترين عملكرد در مقطعي از زمان استفاده كرده است. كارايي عبارت است از نسبت بازده واقعي به بازده مورد انتظار (استاندارد تعيين شده). به عبارت ديگر، نسبت مقدار كاري كه انجام شده به مقدار كاري كه بايد انجام شود، كارايي گفته مي شود.
• كارايي فني[3]:
كارايي فني توانايي يك واحد توليدي براي رسيدن به حداكثر توليد، با استفاده از مجموعه ثابتي از منابع موجود مي باشد (فارل، 1975). اين كارايي متأثر از عملكرد مديريتي و مقياس آن واحد (بنگاه) مي باشد. به عبارت ديگر، كارايي فني اختلاف بين نسبت خروجي به ورودي مشاهده شده با نسبت خروجي به ورودي در بهترين شرايط توليد است. TE=ON/OS
• كارايي تخصصي[4]:
كارايي تخصيصي عبارت است از توانايي يك واحد در استفاده بهينه از نهاده ها براي توليد، با توجه به قيمت و تكنولوژي، به گونه هايي كه هزينه حداقل گردد. در كارايي تخصيصي فرض بر اين است كه سازمان مورد نظر از لحاظ تكنيكي كاملاً كاراست.
ALE=OM/ON
اين نوع كارايي، مفهومي است كه به تشخيص بهينه عوامل توليد با توجه به قيمت اين عوامل اطلاق مي شود. فارل اين نوع كارايي را هزينه مي نامد. در اين كارايي مقادير ورودي و خروجي با توجه به قيمت، طوري انتخاب مي گردد كه هزينه هاي توليد حداقل گردد.
• كارايي اقتصادي[5]:
اين نوع كارايي در واقع تركيبي از كارايي فني و كارايي تخصيصي مي باشد و از آن به كارايي كل نيز تعبير مي شود، كه برابر است با:
كارايي تخصيصي × كارايي فني = كارايي اقتصادي
همانطور كه گفته شد، كارايي فني بيانگر حداكثر سطح توليد ممكن براي يك بنگاه توليدي با استفاده از نهاده هاي معين است و كارايي تخصيصي با توجه به قيمت عوامل و محصولات و لحاظ سطح معين و ثابتي از تكنولوژي، ميزان به كارگيري نهاده ها را در اندازه بهينه شان نشان مي دهد. اين دو مفهوم در مجموع بيانگر كارايي اقتصادي است كه از آن به كارايي هزينه نيز ياد مي شود. يك سازمان زماني به كارايي اقتصادي مي رسد كه هم از لحاظ فني و هم از لحاظ تخصيصي كارا باشد. به عبارت ديگر كارايي فني، بخشي از كارايي اقتصادي است و اين دو رابطه ضروري ـ و نه كافي ـ دارند.
ECE=TE×ALE=ON/OS×OM/ON=OM/OS
(فقيه نصيري و همكاران، 1389).
• كارايي مقياسي[6]:
در متدلوژي تحليلي پوششي داده ها، كارايي ديگري به عنوان كارايي مقياسي مطرح مي شود، كه بيانگر نسبت كارايي فعلي يك واحد به كارايي در مقياس بهينه آن واحد توليدي است. به عبارت ديگر كارايي مقياس، بيانگر توليد در مقياس بهينه يك واحد توليدي است (فلاح، 1386).
[1] - Data Envlopment Analysis
1- Efficency[3] - Technical Efficency[4] - Alocative Efficency[5] - Economic Efficency[6] - Scale Efficency
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: كليات تحقيق
1-1- مقدمه...................................................................................................................... 2
1-2- بيان مسئله................................................................................................................ 2
1-3- ضرورت و اهميت تحقيق.......................................................................................... 3
1-4- اهداف تحقيق........................................................................................................... 4
1-5- سؤالات تحقيق......................................................................................................... 4
1-6- فرضيه ها................................................................................................................. 4
1-7- مدل مفهومي............................................................................................................ 4
1-8- قلمروتحقيق............................................................................................................. 6
1-8-1قلمرو موضوعي...................................................................................................... 6
1-8-2قلمرو مكاني........................................................................................................... 6
1-8-3- قلمرو زماني........................................................................................................ 6
1-9- تعريف واژه ها و اصطلاحات.................................................................................... 6
فصل دوم: ادبيات و پيشينه تحقيق
2-1- مقدمه...................................................................................................................... 10
2-1-1شركت تعاوني........................................................................................................ 10
2-2- مروري بر ادبيات موضوع.......................................................................................... 11
2-2-1- تعاريف ارزيابي عملكرد....................................................................................... 11
2-2-2- سابقه ارزيابي عملكرد........................................................................................... 12
2-2-3- تاريخچه ارزيابي عملكرد در ايران.......................................................................... 12
2-2-4- فرايند ارزيابي؛ مراحل ارزيابي عملكرد.................................................................... 13
2-2-5- اثرات ارزيابي عملكرد.......................................................................................... 14
2-2-6- اهميت ارزشيابي عملكرد...................................................................................... 14
2-2-7- ابعاد ارزيابي عملكرد............................................................................................ 15
2-2-7-1عملكرد كاركنان.................................................................................................. 15
2-2-7-2ارزيابي عملكرد بخشي از يك سازمان................................................................... 15
2-2-7-3- ارزيابي عملكرد مدير....................................................................................... 15
2-2-8- تعريف كارايي................................................................................................... 16
2-2-9- مفهوم بهره وري.................................................................................................. 17
2-2-10 روشهاي كلي اندازه گيري كارايي........................................................................... 19
2-2-10-1روشهاي پارامتري............................................................................................. 19
2-2-10-2 روشهاي غيرپارامتري....................................................................................... 19
2-2-11انواع كارايي......................................................................................................... 22
2-2-11-1 كارايي فني يا تكنيكي....................................................................................... 22
2-2-11-2 كارايي تخصيصي............................................................................................ 23
2-2-11-3 كارايي اقتصادي.............................................................................................. 23
2-2-11-4 كارايي مقياس................................................................................................. 23
2-2-12 روش تحليل پوشش دادهها................................................................................... 24
2-2-13 اندازه گيري كارايي با روش تحليل پوششي داده ها.................................................. 26
2-2-13-1 روش تابع مرزي تصادفي................................................................................. 26
2-2-13-2روش تحليل پوششي داده ها.............................................................................. 26
2-2-14 تحليل پوششي داده ها.......................................................................................... 27
2-2-15 انواع مدلهاي تحليل پوششي داده ها....................................................................... 30
2-2-16 مزاياي روش تحليل پوششي دادهها....................................................................... 37
2-2-17معايبDEA....................................................................................................... 37
2-2-18 ويژگيهاي تحليل پوششي داده ها........................................................................... 38
2-2-19 قابليتهاي كاربردي تحليل پوششي دادهها................................................................ 38
2-2-20 رتبه بندى در روش تحليل پوششي دادهها.............................................................. 38
2-3 پيشينه تحقيق............................................................................................................. 39
2-3-1 تحقيقات خارجي................................................................................................... 39
2-3-2 تحقيقات داخلي..................................................................................................... 42
فصل سوم: روش شناسي تحقيق
3-1 مقدمه........................................................................................................................ 46
3-2 جامعه آماري.............................................................................................................. 46
3-3 پارامترها.................................................................................................................... 47
3-3-1 وروديها............................................................................................................. 47
3-3-2 خروجيها............................................................................................................. 47
3-4 شاخصها (پارامترهاي) ورودي................................................................................... 48
3-4-1 كل دارايي............................................................................................................. 48
3-4-2 حقوق صاحبان سهام.............................................................................................. 49
3-5 شاخصها (پارامترهاي) خروجي.................................................................................. 50
3-5-1 نسبت جاري.......................................................................................................... 50
3-5-2 سود خالص........................................................................................................... 51
3-5-3 شاخص EPS....................................................................................................... 52
3-5-4 رشد فروش........................................................................................................... 53
3-6 روش گردآوري دادهها................................................................................................ 54
3-7 روشهاي آماري مورد استفاده...................................................................................... 54
3-8 درباره نرمافزار DEA-SOLVER............................................................................. 55
فصل چهارم: تجزيه و تحليل يافته هاي تحقيق
4-1 مقدمه........................................................................................................................ 57
4-2اطلاعات تحليلي براي DMUها توسط DEA-SOLVER.......................................... 57
4-2-1 تجزيه تحليل شركتهاي تعاوني با مدل CCR-Inputو CCR-Output..................... 57
4-2-2تجزيه تحليل شركتهاي تعاوني با مدل BCC-InputوBCC-Output........................ 96
4-3 رتبه بندي واحدهاي كارا و ناكارادرمدلCCR-InputوCCR-Output......................... 133
4-3-1 واحدهاي كارا در سال 90 در مدلCCR-InputوCCR-Output......................... 133
4-3-2واحدهاي ناكارا در سال 90 درمدلCCR-InputوCCR-Output........................... 133
4-3-3واحدهاي كارا در سال 91درمدلCCR-InputوCCR-Output............................... 134
4-3-4واحدهاي ناكارا در سال 91 درمدلCCR-Input وCCR-Output.......................... 134
4-4رتبه بندي واحدهاي كارا و ناكارا درمدل BCC-Input و BCC-Output..................... 135
4-4-1واحدهاي كارا درسال 90 درمدلBCC-InputوBCC-Output.............................. 135
4-4-2 واحدهاي ناكارا درسال 90 درمدلBCC-InputوBCC-Output........................... 135
4-4-3واحدهاي كارا درسال 91 درمدلBCC-InputوBCC-Output.............................. 136
4-4-4واحدهاي ناكارا درسال 91 درمدلBCC-Input وBCC-Output........................... 136
فصل پنجم: خلاصه و نتيجه گيري
5-1 مقدمه........................................................................................................................ 138
5-2 خلاصه و نتيجه گيري................................................................................................. 138
5-3 محدوديت هاي تحقيق................................................................................................ 139
5-4 پيشنهادهاي كاربردي تحقيق......................................................................................... 139
5-5 پيشنهاد براي تحقيقات آتي.......................................................................................... 140
5-6 فهرست منابع و مآخذ.................................................................................................. 141
5-6-1 منابع فارسي.......................................................................................................... 141
5-6-2 منابع انگليسي........................................................................................................ 145