پايان نامه بررسي عوامل سازماني موثر بر فساد اداري در نظام بانكي

پايان نامه بررسي عوامل سازماني موثر بر فساد اداري در نظام بانكي

چكيده

تحقيق حاضر تحت عنوان بررسي عوامل سازماني موثر بر فساد اداري در نظام بانكي در شعب منتخب بانك هاي استان قم انجام گرفته است . هدف از انجام آن، شناسايي عوامل سازماني موثر بر فساد اداري و مشخص كردن رابطه عوامل سازماني موثر بر فساد اداري  با  فساد اداري در شعب مربوطه مي باشد. به منظور سنجش فساد اداري و عوامل سازماني موثر بر آن از پرسشنامه مورد استفاده عباسپور (1385) بهره گرفته  شده است.

روش تحقيق مورد استفاده، توصيفي و از شاخه همبستگي است و به روش پيمايشي انجام شده است. از ابزار پرسشنامه داراي روايي و پايايي مناسب، براي گردآوري داده هاي مربوط به متغيرهاي تحقيق استفاده شد. از روش نمونه گيري خوشه اي براي دسترسي به اعضاي نمونه استفاده بعمل آمد.

بر اساس نتايج آزمون رگرسيون مؤلفه هاي «شفافيت فرايندها و رويه‌هاي كاري وانحصار وظيفه در سازمان» و «حقوق و مزاياي پرداختي به كاركنان در سازمان» بر «فساد اداري» تاثير دارند و از آنجايي كه مقدار0β < مي­باشد ،نوع تاثير منفي مي­باشد.

از آزمون همبستگي براي آزمون فرضيه هاي تحقيق بهره برداري شد، نتايج آزمون همبستگي اسپيرمن حاكي از وجود همبستگي منفي بين عوامل سازماني موثر بر فساد اداري  با  فساد اداري بود. در سطح اطمينان 95 درصد، فرضيه اصلي و هر 3 فرضيه ، تأييد شدند و بين همه مولفه ها همبستگي منفي وجود دارد.

واژگان كليدي :

فساد اداري ، سيستم هاي كنترل و نظارت ،نظام حقوق و دستمزد ،فرايندها و شيوهاي انجام كار ، شعب منتخب بانك هاي استان قم

 مقدمه

فساد اداري به عنوان معضلي گريبانگير بسياري از كشورهاي در حال توسعه از جمله ايران مي‌باشد و وقت و انرژي و امكانات فراواني را از اين كشورها به هدر مي‌دهد. بستر و مأمن فساد اداري، نظام اداري كشور و اداره امور دولتي است. جمهوري اسلامي ايران وارث يك نظام اداري ناكارآمد و توأم با فساد در دستگاه حكومتي و دولتي و زير‌‌نظام‌هاي آن بوده است. طبعاً بخشي از اين فساد، بازمانده از نظام پيشين و بخشي نيز معلول عملكرد و شرايط گريز‌ناپذير سال‌هاي پس از انقلاب اسلامي بوده است. پس از پيروزي انقلاب اسلامي و به دلايل متعدد، نظام جمهوري اسلامي و دولت‌هاي مختلف آن قادر به انجام اصلاحات و تغييرات مثبت لازم جهت شناسايي و مبارزه با عوامل فساد‌آفرين نگرديد، و شرايط جنگ و تحميل آن به كشور نيز عامل مهم ديگري در تشديد آن بوده‌است.

قسمتي از متن

مسأله فساد اداري است مسأله‌اي كه اگر از آن غفلت شود، همچون غده‌اي سرطاني در همه اجزاي جامعه رسوخ مي‌كند و موجب از هم پاشيدگي نظام اجتماعي و به طريق اولي نظام سياسي آن جامعه مي‌گردد.

فساد در نظام‌هاي اداري اغلب كشورها موجب آسيب‌رساني جدي به توسعه و پيشرفت شده و در كشورهاي در حال توسعه اهميت، مهار و كنترل آن كاملاً براي سياستمداران و مردم آن‌ها واقع و آشكار گرديده‌‌‌‌است، از اين رو از جهت اهميت پيامدهاي فساد اداري به بخشي از مضار آن پرداخته مي‌شود.

فساد مانع رشد رقابت سالم و باعث عقب ماندن تلاش‌ها در جهت كاهش فقر و بي عدالتي اجتماعي مي‌شود.

فساد اداري موجب تضعيف اعتقاد ملت‌ها به توانايي خويش و باعث نااميدي و سرخوردگي نسبت به آينده قابل پيش‌بيني مي‌شود.

فساد به افزايش قيمت‌هاي معاملات منجر شده، توسعه پايدار را مختل و امكان پيش بيني وضعيت اقتصادي را محدود مي‌سازد.(پاپ، 2000، 6)

از طرف ديگر بايد توجه داشت كه بدون برخورداري از يك دولت سالم و نظام اداري سالم و عاري از فساد دستيابي به توسعه امكان پذير نيست. تأثيرات مثبت نظام اداري بر توسعه اقتصادي و ساير ابعاد توسعه منوط به سلامت نظام اداري است و در واقع نظام اداري سالم بستر مناسب را براي توسعه فراهم مي‌آورد و به همين نحو فساد نظام اداري هزينه‌هاي اضافي سنگيني به جامعه و دولت تحميل مي‌كند، نظام اداري ناسالم مي‌تواند به عنوان خورنده عظيم منابعي كه بايد صرف توسعه شود در‌آيد و نه تنها توسعه را موجب نشود، بلكه همانند باتلاقي باشد كه منابع را در خودش فرو مي‌برد.(فرج‌وند،1382،ص56)

عوامل سازماني

همانطور كه قبلاً اشاره شد منظور از عوامل سازماني مورد بحث، عوامل درون سازماني ميباشد يعني عواملي كه از سازمان نشات مي‌گيرد، عواملي همچون سيستمهاي كنترل و نظارت در سازمان، فرايند‌ها و شيوه‌هاي كاري و سيستم‌هاي حقوق و دستمزد كاركنان كه در ادامه به تعريف اين عوامل خواهيم پرداخت.

سيستم هاي كنترل و نظارت

شايد بتوان به جرات ادعا‌كرد انجام هيچ عملي در سازمان قرين تو‌فيق نخواهد بود مگر آنكه كنترلهاي لازم نسبت به آن به عمل آمده‌باشد. به كمك كنترل است كه مديريت نسبت به نحوه تحقق هدفها و انجام عمليات آگاهي‌يافته و قدرت پيگيري و عنداللزوم سنجش و اصلاح آنها را پيدا مي كند. كنترل، ابزار كار مديران در رده‌هاي مختلف سازمان از مراتب عالي تا رده‌هاي سرپرستي است و لزوم آنرا در مراتب مختلف به سادگي مي‌توان احساس كرد. سازمان بدون وجود يك سيستم موثر كنترل در تحقق ماموريتهاي خود موفق نبوده و نمي‌تواند از منابع خود بدرستي استفاده كند.

فهرست مطالب

عنوان                                                صفحه

چكيده

فصل اول : كليات طرح تحقيق

مقدمه ................................................................................................................ 3

1-1- بيان مسأله ............................................................................................................... 4

1-2- اهميت و ضرورت تحقيق  ...........................................................................................  5

1-3- سئوال هاي تحقيق................................................................................................7

1-4- اهداف تحقيق................................................................................................................ 7

1-5- فرضيه هاي تحقيق.............................................................................................. 8

1-6- متغيرهاي تحقيق....................................................................................................................8

1-7- مدل مفهومي تحقيق......................................................................................................9

1-8- قلمرو تحقيق.................................................................................................. 9

1-8-1-قلمروموضوعي.........................................................................................................9

1-8-2 -  قلمرو مكاني..................................................................................................................10

1-8-3 - قلمرو زماني....................................................................................................................10

1-9- تعريف واژگان كليدي تحقيق ..................................................................................................10

فصل دوم : ادبيات نظري

مقدمه  .....................................................................................................................  14

2-1-  سازمان و عوامل  سازماني...................................................................................................  14

2-1- 1- تعريف سازمان............................................................................................................14

2-1- 2- سيستم‌هاي كنترل و نظارت.......................................................................................... .16

2-1- 3- اهميت كنترل..................................................................................................16

2-1- 4- ماهيت كنترل................................................................................................................17

2-1- 5- ديدگاهها درباره انواع كنترل......................................................................................17

2-1- 6- اركان كنترل...............................................................................................................19

2-1- 7- نظام حقوق و دستمزد .......................................................................................................20

2-1- 8- هدف مديريت جبران خدمت.................................................................................................. 22

2-2- فساد اداري................................................................................................................23

2-2- 1- تعريف فساد.............................................................................................................27

2-2- 2- سطوح فساد..........................................................................................................29

2-2-3- انواع فساد...........................................................................................................29

2-2-4- 1- فساد سياسي........................................................................................................31

2-2-4- 2- فساد اداري...........................................................................................................31

2-2-4- 3- فساد مالي (اقتصادي)..............................................................................................................32

2-2-5 - مفهوم و تعريف فساد اداري........................................................................................................32

2-2-6- تاريخچه فساد اداري....................................................................................................................34

2-2-7 - مبارزه با فساد در ايران..................................................................................................35

2-2-8 - وضعيت فساد پس از پيروزي انقلاب اسلامي..............................................................36

2-2-9 -  انواع فساد اداري..............................................................................................................39

2-2-10 - تبيين علل موجبه فساد....................................................................................................43

2-2-11 - رهيافت‌هاي تبيين فساد................................................................................................. 47

2-2-12 - تبيين علل فساد اداري........................................................................................................ 49

2-2-13 - قصد و فرصت، لازمه وقوع فساد.........................................................................................52

2-2-14 - متغيرهاي تسهيل و تشويق‌كننده يا بازدارنده از فساد.............................................................53

2-3- فساد اداري و رابطه آن با عوامل سازماني............................................................................56

2-3- 1- فساد و نظام حقوق و دستمزد.......................................................................................................56

2-3- 2- كنترل و نظارت و رابطه آن با فساد...............................................................................................60

2-3- 3- فرايند‌هاي كاري و رابطه آن با فساد..............................................................................................61

2-4- فساد اداري و رابطه  آن با ساير عوامل اجتماعي..................................................................................62

2-4- 1- حكومت كارآمد و نقش آن در كنترل فساد..................................................................................62

2-4- 2- رابطه فساد و خدمات عمومي دولتي..............................................................................................64

2-4- 3- بزرگي دولت و فساد.............................................................................................64

2-4- 4- خصوصي‌سازي  و رابطه آن با فساد.......................................................................................65

2-4- 5- فساد و فقر...................................................................................................................66

2-4- 6- فساد و قوانين و مقررات.............................................................................................67

2-4- 7- فساد و دستگاه قضايي.......................................................................................................67

2-4- 8- توسعه سياسي، دمكراسي و فساد.............................................................................................68

2-4- 9- فرهنگ و فساد.................................................................................................................68

2-4- 10- فساد و جنسيت...................................................................................................................68

2-4- 11- فساد و برنامه‌هاي توسعه...................................................................................................69

2-4- 12- سياست‌هاي اقتصادي و فساد......................................................................................................69

2-4- 13- فساد و سرمايه‌گذاري.................................................................................................................70

2-4- 14- تسخير دولت و فساد ناشي از آن در اقتصادهاي در حال گذار......................................................70

2-4- 15- تحليل فساد در كشورهاي جهان سوم..........................................................................................72

2-4- 16- آثار و علل فساد در جهان سوم....................................................................................................73

2-4- 17- شيوه ارزيابي و گزينش استراتژي مبارزه با فساد...........................................................................74

2-4- 18- سياست‌هاي كليدي در مبارزه با فساد...........................................................................................76

2-4- 19-استراتژي مبارزه با فساد، جايگاه و نوع كاربرد آ نها......................................................................77

2-5- پيشينه تحقيق...................................................................................................................77

فصل سوم : روش شناسي تحقيق

مقدمه  ....................................................................................................................87

3-1-  روش تحقيق  ..................................................................................... ....................87

3-2 - چهارچوب مفهومي.................................................................................................................88

3-3 - جامعه آماري........................................................................................................................90

3-4- نمونه آماري..............................................................................................................................92

3-5 - متغيرهاي تحقيق.................................................................................................................92

3-6- ابزار سنجش تحقيق..............................................................................................................93

3-7 - نحوه امتياز بندي پرسشنامه...................................................................................................93

3- 8-  روايي پرسشنامه...............................................................................................................94

3-9- پايايي پرسشنامه............................................................................................................94

3-10- روش تجزيه و تحليل داده ها.............................................................................................95

فصل چهارم : تجزيه و تحليل داده ها

مقدمه   ...................................................................................................................................98

4-1- آمار توصيفي  .................................................................................................................99

4-1-1- جنسيت  ................................................................................................................99

4-1-2- تحصيلات  ....................................................................................................100

4-1-3- سابقه كار...................................................................................................................................101

4-1-4- وضعيت تأهل و تجرد......................................................................................................102

4-1-5- نوع استخدام..................................................................................................................103

4-2- نتايج حاصل از تحليل استنباطي داده‌ها............................................................................................104

4-2-1- آزمون كالموگروف-اسميرنوف................................................................................................104

4-2-2-آزمون رگرسيون............................................................................................................105 

4-2-3- آزمون فرضيه هاي تحقيق..........................................................................................................108

4-2-3-1- فرضيه فرعي اول....................................................................................................108

4-2-3-2- فرضيه فرعي دوم......................................................................................................110

4-2-3-3- فرضيه فرعي سوم........................................................................................................111

4-2-3-4- فرضيه اصلي...............................................................................................................112

4-2-4- آزمون فريدمن............................................................................................................114

فصل پنجم : نتيجه گيري و پيشنهادات

مقدمه  .......................................................................................................................................117

5-1- نتايج حاصل از يافته هاي تحقيق......................................................................................................117

5-1-1- نتايج حاصل از تجزيه و تحليل توصيفي...................................................................................... 117

5-1-2- بحث درباره‏ي نتايج حاصل از آزمون كالموگروف-اسميرنوف....................................................118

5-1-3- بحث درباره‏ي نتايج حاصل از آزمون فرضيات تحقيق    ............................................................. 118

5-1-3-1- نتايج حاصل از فرضيه اول...................................................................................................... 118

5-1-3-2- نتايج حاصل از فرضيه دوم..................................................................................................... 119

5-1-3-3- نتايج حاصل از فرضيه سوم.................................................................................................... 120

5-1-3-4- نتايج حاصل از فرضيه اصلي....................................................................................................121

5-1-3-5- نتايج كلي تحقيق.................................................................................................. .................122

5-1-4- نتايج آزمون رگرسيون................................................................................................................123

5-1-4-  بحث درباره‏ي نتايج حاصل از آزمون فريدمن.............................................................................123

5-2- پيشنهادات............................................................................................................................ 123

5-2-1- پيشنهادهاي كاربردي مبتني بر نتايج به دست آمده از تحقيق........................................................ 123

5-2-2 - ارائه پيشنهادهايي براي تحقيقات آتي.........................................................................................125

5-3- محدوديت هاي تحقيق.....................................................................................................126

منابع................................................................................................................................. 129

پيوست :پرسشنامه ها............................................................................................................... 136