پايان نامه قلمرو شمول قواعد عمومي قراردادها در انحلال قراردادهاي مالكيت فكري

چكيده 

هدف ازاين پژوهش، بررسي و تبيين ميزان شمول قواعد عمومي انحلال قراردادها، در انحلال قراردادهاي مالكيت فكري(انتقال قطعي و مجوز بهره­برداري) است. آنچه زمينه ساز بررسي فوق مي­باشد، خصوصيات ماهوي ويژه اموال فكري است كه سبب مي­گردد تا اسباب انحلال قراردادهاي پيرامون اموال فكري در برخي موارد، كاملا مستقل از قراردادهاي انتقال اموال مادي باشد. در واقع غير مادي بودن اموال فكري و داشتن اوصافي خاص نظير دو بعدي بودن، موجب تمايز قراردادهاي مربوط به اموال فكري از  قراردادهاي مربوط به اموال مادي از حيث برخي از طرق انحلال مي­باشد.

لذا با توجه به اهميت اموال فكري و رواج روز افزون قراردادهاي مرتبط با آن در جامعه و نياز به روشن ساختن قواعد حاكم بر اين دسته از قراردادها بويژه از حيث انحلال، تلاش شد تا با مطالعه قواعد عمومي انحلال قراردادها و همچنين در نظر گرفتن خصوصيات ويژه اموال فكري، حيطه شمول آن دسته از قواعد را در قراردادهاي مالكيت فكري كه داراي دو صورت انتقال قطعي و مجوز بهره­برداري است، بررسي نماييم.

واژگان كليدي: مالكيت فكري، انتقال قطعي، مجوز بهره­برداري، انحلال

مقدمه

 محصولات و دستاوردهاي فكري ناشي از تفكر و استفاده از قوه­ي ابداع به صاحب فكر، مبدع و مبتكرش تعلق دارد و براي او حقوق انحصاري ايجاد مي­كند تا بتواند از منافع مادي و معنوي كار و تلاش خويش استفاده نمايد. در اين راستا صاحب اثر فكري مي­تواند خود مستقيما به بهره برداري از اثرش اقدام نمايد و يا اينكه مالكيت حق ويا مجوز بهره برداري از آن را از طريق انعقاد قراردادهايي نظير انتقال قطعي و يا مجوز بهره برداري به ديگري منتقل نمايد.

مفهوم و ماهيت اموال فكري

مفهوم مال  فكري

مال و معيار ماليت

الف: مفهوم مال در لغت

مال كه از فعل ماضي مال (مال، يميل، ميلا) گرفته شده، در لغت به معناي چيزي است كه موضوع رغبت انسان و مطلوب او باشد و نيز به معناي هر چيزي كه به تملك انسان درآيد.[1] البته برخي ديگر مال را به آنچه در ملك كسي باشد، آنچه كه ارزش مبادله داشته باشد ، دارايي و خواسته تعريف نموده­اند.[2]

ب: مفهوم مال در فقه

در شرع از مال تعريفي به عمل نيامده و بسياري از فقها به جهت عرفي بودن مفهوم مال آن را بي­­نياز از تعريف دانستند، اما دسته­ي ديگر نيز تعاريفي از مال ارائه نموده كه به عنوان نمونه عبارت است از: ماليت هر چيزي در شرع، به اعتبار وجود منفعت محلله در آن است، پس چيزهايي همچون خمروخنزير، كه منفعت محلله ندارند، مال نيستند.[3]

[1]- دهخدا، علي اكبر،1373، لغت نامه، جلد 2، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، صفحه 17636و 17367

[2]- معين، محمد، 1345، فرهنگ فارسي، جلد 3، انتشارات اميركبير، تهران، صفحه 3708

[3]- خويي، سيد ابوالقاسم، 1412 ق،مصباح الفقاهه في المعاملات، جلد 3، دارالهادي، بيروت، صفحه 302

داشتن دو بعد مادي و معنوي

حقوق مالكيت فكري مخلوق ذهن و انديشه­ي آدمي است. اين واقعيت موجب شده اين اموال علاوه بر جنبه­هاي مالي، بعد ديگري نيز پيدا كنند كه آنها را به شخصيت پديد آورنده­اش ارتباط مي­دهد. از اين چهره به بعد اخلاقي و معنوي حقوق مالكيت فكري تعبير مي­گردد. بدين ترتيب وقتي كه از حقوق فكري سخن مي­گوييم، در واقع دو چهره­ي حق مد نظر است: حق معنوي و حق مالي. حق معنوي، نماينده­ي شخصيت، اعتبار، منزلت و جايگاه صاحب اثر است. نشان خلاقيت، نوآوري، ابتكار، صداقت (بر حسب موارد پديده­هاي فكري) اوست. وابستگي اين بعد يا حق به شخصيت پديدآورنده موجب مي­گردد تا بر­خلاف حقوق مالي، محدود به زمان يا مكان نگردد و قابليت نقل­وانتقال نداشته باشد.

فهرست مطالب

عنوان.. صفحه

مقدمه. 1

بخش اول: كليات

فصل اول: مفهوم وماهيت اموال فكري.. 3

گفتاراول: مفهوم مال فكري.. 3

بنداول: مال ومعيارماليت... 3

الف: مفهوم مال درلغت... 3

ب: مفهوم مال درفقه. 3

ج: مفهوممال درحقوق.. 4

بنددوم: مفهوم حقوق فكري.. 5

گفتاردوم: ماهيت (جايگاه) اموال فكري.. 8

بنداول: تقسيمات مال.. 8

الف: تقسيمات مال درفقه. 8

ب: تقسيمات مال درحقوق.. 8

1- اموال مادي.. 8

2- اموال غيرمادي  يا معنوي.. 8

2-1- اقسام حق.. 9

2-1-1- حق غيرمالي.. 9

2-1-2- حق مالي.. 9

بنددوم: ماهيت حقوقي مالكيت فكري.. 9

الف: نظريه ي حق ديني.. 11

ب: نظريه ي حق عيني.. 11

1- حقوق مالكيت فكري مصداق حق انتفاع. 12

2- حقوق مالكيت فكري مصداق حق مالكيت... 12

2-1- دلايل مخالفان نظريه ي مالكيت... 13

2-2- دلايل موافقان نظريه مالكيت... 14

ج: نظريه ي حق فكري.. 17

فصل دوم:تعريف وماهيت قراردادهاي انتقال حقوق مالكيت فكري.. 19

گفتاراول: تعريف قراردادهاي انتقال مالكيت فكري.. 19

بنداول: قراردادهاي انتقال قطعي.. 19

بنددوم : قراردادهاي مجوزبهره برداري (ليسانس) 21

1- اقسام قراردادهاي مجوزبهره برداري باتوجه به نحوه ي بهره برداري.. 24

1-1- قراردادهاي مجوزبهره برداري انحصاري.. 24

2-1- قراردادهاي مجوزبهره برداري غيرانحصاري.. 24

3-1- قراردادهاي مجوزبهره برداري انفرادي.. 25

4-1- قراردادهاي مجوزبهره برداري ساده 25

2- اقسام قراردادهاي مجوزبهره برداري باتوجه به موضوع بهره برداري.. 25

2-1- قراردادهاي مجوزبهره برداري ازمصاديق مالكيت صنعتي.. 25

2-1-1- قراردادهاي مجوزبهره برداري ازاختراعات.. 26

2-1-2- قراردادهاي مجوزبهره برداري ازعلائم تجاري.. 26

2-2- قراردادهاي مجوزبهره برداري ازمصاديق ادبي وهنري.. 27

گفتاردوم: ماهيت قراردادهاي مالكيت فكري.. 28

بنداول: ماهيت قراردادهاي انتقال قطعي.. 28

الف: انتقال قطعي وبيع. 29

ب: انتقال قطعي وهبه. 33

بنددوم: ماهيت قراردادهاي مجوزبهره برداري.. 35

الف: مجوزبهره برداري واجاره 36

1-  مجوزبهره برداري واجاره اشياء 36

2- مجوزبهره برداري واجاره اشخاص.... 37

ب: مجوزبهره برداري وعاريه. 39

ج: مجوزبهره برداري واذن.. 40

د: مجوزبهره برداري وحق انتفاع. 40

بخش دوم: اسباب انحلال قراردادهاي مالكيت فكري (انتقال قطعي ومجوزبهره برداري)

فصل اول: اسباب عمومي انحلال قراردادهاي مالكيت فكري.. 43

گفتاراول: اسباب عمومي انحلال ارادي.. 43

بنداول: فسخ.. 43

الف: خيارعيب... 43

ب: خيارتدليس.... 47

ج: خياررويت وتخلف وصف... 48

د: خيارتبعض صفقه. 49

ر: خيارغبن.. 51

ز: خيارتخلف ازشرط.. 56

ژ: خيار شرط................................................................................................................................................................. 62

س: خيارتفليس.... 64

ش: خيارتعذرتسليم. 65

بنددوم: اقاله. 65

گفتاردوم: اسباب عمومي انحلال قهري.. 67

بنداول: فوت وحجرطرفين قرارداد. 67

الف: قراردادهاي مجوزبهره برداري.. 69

1- مالكيت ادبي وهنري.. 69

2- مالكيت صنعتي.. 72

ب: قراردادهاي انتقال قطعي.. 73

بنددوم: قوه ي قاهره (فورس ماژور) 73

الف: مفهوم قوه قاهره 73

ب: آثارقوه قاهره 76

ج: درج شرط فورس ماژوردرقراردادهاي ليسانس بين المللي.. 77

بندسوم: انتفاءموضوع قرارداد. 80

الف: مفهوم انتفاءموضوع قرارداد. 80

ب:آثارانتفاءموضوعقرارداد. 82

بندچهارم: انفساخ. 83

بندپنجم: مصادره حق وياتوقيف آن.. 85

الف: مصادره حق.. 86

ب: توقيف حق.. 88

بندششم: ورشكستگي.. 89

بندهفتم:  انقضاي مدت قرارداد. 92

فصلدوم: اسباب اختصاصي انحلال قراردادهاي مالكيت فكري.. 98

گفتاراول: اسباب اختصاصي انحلال ارادي.. 98

بنداول: عدم رعايت حقوق معنوي توسط منتقل اليه يا مجوزگيرنده 98

الف: مفهوم حقوق معنوي.. 98

ب: ويژگيهاي حقوق معنوي.. 99

1- عدم محدوديت زماني ومكاني.. 99

2- غيرقابل انتقال بودن.. 99

ج: انواع حقوق معنوي.. 100

1- حقوق مالكيت ادبي وهنري.. 100

1-1- حق حرمت نام وعنوان پديدآورنده (حق سرپرستي) 100

2-1- حق حرمت اثر. 101

3-1- حق افشاي اثر. 101

4-1- حق عدول واسترداد. 102

2- مالكيت صنعتي.. 102

د: ضمانت اجراي نقض حقوق معنوي.. 102

بنددوم: حق عدول واسترداد. 104

بندسوم: معدوم كردن تمامي نسخه هاي اثر. 107

گفتاردوم: اسباب اختصاصي انحلال قهري.. 107

بنداول: انقضاي مدت حمايت... 107

الف : مدت حمايت درمالكيت ادبي وهنري.. 108

ب: مدت حمايت درمالكيت صنعتي.. 109

ج: تاثيرانقضاي مدت حمايت ازاثر. 110

بنددوم: صدورمجوزهاي اجباري.. 111

الف: مفهوم پروانه اجباري.. 112

ب: جهات صدورمجوزاجباري.. 113

1- مالكيت صنعتي.. 114

1-1- عدم بهره برداري ازاختراع. 114

2-1- امتناع صاحب ورقه اختراع ازاعطاي مجوزقانوني.. 116

3-1- ممانعت ازرويه هاي ضدرقابتي.. 116

4-1- اختراعات وابسته ومتقابل.. 118

5-1- امنيت ملي وتوسعه اقتصادي وبهداشت عمومي.. 119

2- مالكيت ادبي وهنري.. 120

2-1- مجوزهاي قانوني.. 120

2-2= اعطاي مجوزاجباري بهره برداري درخصوص ترجه وتكثيردركشورهاي درحال توسعه. 121

ج: اثرصدورمجوزهاي اجباري برحقوق اشخاص ثالث... 122

بندسوم: عدم رعايت موازين قانوني.. 124

الف: عدم پرداخت هزينه هاي سالانه. 124

ب: عدم پرداخت هزينه هاي مربوط به تمديداعتبار 125

ج: عدم استفاده ازعلامت تجاري.. 125

د: ژنريك ياعام شدن علامت... 126

ه:حادث شدن موجبات ابطال پديده صنعتي پس ازانعقادقراردادمجوزبهره برداري.. 127

نتيجه گيري.. 128

پيشنهاد. 133

فهرست منابع. 134