پايان نامه  رابطه تاب آوري و كيفيت زندگي با شادكامي معلمين

مقدمه

روان شناسي مثبت نگر به عنوان رويكرد تازه اي در روان شناسي، بر فهم و تشريح شادماني و احساس ذهني بهزيستي و همچنين پيش بيني دقيق عواملي كه بر آنها موثرند، تمركز دارد. اين رويكرد از منظري مثبت گرايانه با ارتقاي احساس ذهني بهزيستي و شادماني، در عوض درمان نواقص و اختلالات سرو كار دارد. بنابراين، روان شناسي مثبت نگر تكميل كنندة روان شناسي باليني سنتي است. فهم، درك و شفاف سازي شادماني و احساس ذهني بهزيستي، موضوع محوري روان شناسي مثبت نگراست (سليگمن[1]، 2005).

تاب آوري [2]در مورد كساني بكار مي رود كه در معرض خطر قرار مي گيرند ولي دچار اختلال نمي شوند از اين رو شايد بتوان نتيجه گيري كرد كه مواجه شدن با خطر شرط لازم براي آسيب پذيري هست اما شرط كافي نيست. واژه تاب آوري را مي توان به صورت توانايي بيرون آمدن از شرايط سخت يا تعديل آن تعريف نمود. در واقع تاب آوري ظرفيت افراد براي سالم ماندن و مقاومت و تحمل در شرايط سخت و پر خطر است كه فرد نه تنها بر آن شرايط دشوار فائق مي شود بلكه طي آن و با وجود آن قوي تر نيز مي گردد. پس تاب آوري به معناي توان موفق بودن، زندگي كردن و خود را رشد دادن در شرايط دشوار (با وجود عوامل خطر) است. اين فرايند خودبه خود ايجاد نمي شوند مگر اينكه فرد در موقعيت دشوار و ناخوشايندي قرار گيرد تا براي رهايي از آن يا صدمه پذيري كمتر، حداكثر تلاش را براي كشف و بهره گيري از عوامل محافظت كننده (فردي و محيطي) در درون و بيرون خود كه همواره به صورت بالقوه وجود دارد بكار گيرد(كاليو[3]،2002).

مردم در كشورهاي توسعه يافته به رفاه اقتصادي دست يافته‌اند. ولي، احساس نمي‌كنند كه زندگي شان، از كيفيت مطلوبي برخوردار است. پس، رشد شاخص توليد ناخالص داخلي كه معرف رشد اقتصادي است، نمي‌تواند تا معيار بهبود كيفيت زندگي مردم تلقي شود. از اين رو، براي نخستين بار، در سال ۲۰۰۵ ميلادي، واحد اطلاعاتي اكونوميست، شاخص اقتصادي و اجتماعي جديدي را به منظور رتبه بندي كشورهاي جهان ارائه نمود. اين معيار رتبه بندي كشورها را شاخص كيفيت زندگي[4]، نام گذاري كرده اند.(شهين دخت،1386).

شادماني ذهني عبارتست از"ارزيابي هاي شناختي و هيجاني فرد از زندگي اش ". اين ارزيابي از سويي واكنش هاي هيجاني به حوادث و در سويي ديگر قضاوت هاي شناختي5 در مورد رضايت و به سرانجام رساندن وظيفه را در برمي گيرد. بنابراين، شادماني ذهني مفهوم وسيعي است كه تجربه هيجانهاي مطلوب، سطوح پايين هيجان هاي منفي و رضايت بالا از زندگي را دربرمي گيرد. شادماني ذهني، در ادراكات و ارزيابي هاي افراد از زندگي شان در ابعاد هيجاني، عملكردهاي روان شناختي و اجتماعي، منعكس مي شود. جزء هيجاني شادماني ذهني شامل دو مولفه شادكامي6 و رضايت از زندگي7 است. در پژوهش حاضر نيز به اين بخش از شادماني ذهني پرداخته شده است (كار[5]، 2003).

نگاه ذهني به كيفيت زندگي شهري را مي توان محصول ادراكات فردي و رضايت شهروندان از زندگي در محيط شهر دانست. اما نگاه عيني كه از داده هاي ثانويه به دست مي آيد قابل لمس تر بوده و با آثار و نتايج كيفيت در زندگي اجتماعي قابل شناسايي است. به طور مثال خصوصياتي كه خانوار ها به عنوان سبك زندگي به خود مي گيرند يا وضعيت تحصيلاتي افراد يك محله نمودي عيني از وضعيت كيفيت زندگي شهري است. جاي توجه است در پژوهش هاي انجام شده به ندرت تركيبي از شاخص هاي عيني و ذهني به كاربرده شده است. (والويس و همكاران، 2004)

شادكامي چندين جزء اساسي را دربر مي گيرد ؛ جزء هيجاني كه فرد شادكام از نظر خلقي، شاد و خوشحال است، جزء اجتماعي، كه فرد شادكام از روابط اجتماعي خوبي با ديگران برخوردار است و مي تواند از آنها حمايت اجتماعي دريافت كند و سرانجام جزء شناختي، كه باعث مي شود فرد شادكام اطلاعات را به روش خاصي پردازش كرده، مورد تعبير و تفسير قرار دهد كه در نهايت، باعث احساس شادي و خوش بيني در وي مي گردد. از اين رو، در شادكامي، ارزشيابي افراد از خود و زندگي شان مي تواند، جنبه هاي شناختي، مثل قضاوت در مورد خشنودي از زندگي و يا جنبه هاي هيجاني از جمله خلق يا عواطف، در واكنش به رويدادهاي زندگي را در برگيرد (والويس [6]و همكاران، 2004)

بنابراين در اين پژوهش سعي كرده ايم به بررسي رابطه تاب آوري و و كيفيت زندگي و شادكامي در بين معلمين شهرستان نير بپردازيم تا شايد بتوانيم راه كاري به برخي از مشكلات و موانع شغلي معلمان يافته و در جهت ارتقا سطح سلامت رواني آنها بپردازيم.

فهرست مطالب

 مقدمه  9

بيان مسئله  10

ضرورت واهميت تحقيق  12

اهداف تحقيق  13

هدف كلي   13

اهداف جزئي   13

فرضيه هاي پژوهش    13

سوال پژوهش    13

تعريف نظري و عملياتي متغير ها 13

تاب آوري   14

كيفيت زندگي   14

شادكامي   14

تاب آوري   16

مدل هاي تاب آوري   22

مدل اول :  تاب آوري به مثابه توانايي شخصي در مقابله با ناملايمات   22

مدل دوم : تاب آوري به عنوان كسب نتايج مثبت از شرايط ناملايم  24

مدل سوم : تاب آوري به عنوان فرآيندي چند وجهي 25

شادكامي   27

شادكامي و مثبت انديشي   27

شخصيت برون گرا و شادكامي   29

شادكامي و موفقيت   30

عوامل شادي‌هاي حسي و گذرا 31

كيفيت زندگي   32

ارتباط كيفيت زندگي با سلامتي   33

اصول اساسي در ارتباط با كيفيت زندگي   34

كيفيت زندگي كاري   35

شرايط   37

وضعيت ايران  39

پژوهشهاي انجام شده در داخل و خارج از كشور  40

روش تحقيق  43

جامعه آماري   43

نمونه آماري و روش نمونه گيري   43

روش جمع آوري اطلاعات   44

ابزار پژوهش    44

روش تجزيه و تحليل داده ها 44

بخش اول آمار توصيفي   46

بخش دوم :آمار استنباطي   48

بحث و نتيجه گيري   51

محدوديتهاي پژوهش    52

پيشنهادات   52

منابع  53